Açıklama: 18 Afrika ülkesi 2020'de sandık başına gitti. İşte tehlikede olan şey
Bu ülkelerdeki seçim süreçleri ilginç bir seyir izledi: totaliter hükümetler kontrolü elinde tutmak için savaşırken, demokrasi yanlısı aktivistler kontrolü onlardan almak için mücadele etti.

ABD başkanlık seçimleri, dünyanın başka yerlerindeki seçim süreçlerini bir kenara iterek, küresel manşetlere hakim olmuş olabilir. Ancak 2020, 18 ülkenin sandık başına gitmesiyle özellikle Afrika kıtası için önemli bir yıl oldu ve kıta genelindeki sonuçlarla iç istikrarlarını test etti.
Bu ülkelerdeki seçim süreçleri ilginç bir seyir izledi: totaliter hükümetler kontrolü elinde tutmak için savaşırken, demokrasi yanlısı aktivistler kontrolü onlardan almak için mücadele etti. Bölgesel şiddet, silahlı çatışmalar, etnik çatışmalar, yerel sosyo-ekonomik sorunlar ve iklim değişikliği de bu süreçleri hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkileyen başlıca faktörlerden bazıları olmuştur.
Son birkaç ayda bazı seçimler yapılmış olsa da, devam eden ve 2021'in ilk yarısına yayılacak olanlar da var.
Burkina Faso: 2020 Burkinabé genel seçimleri, bu yıl Kasım ayında Batı Afrika ülkesinde yapıldı ve görevdeki cumhurbaşkanı Roch Marc Christian Kabore beş yıllık bir dönem için yeniden seçildi. Kabore oyların %58'ini kazanmasına rağmen, eleştirmenler ve muhalefet rakamları oylama sürecinin adil bir şekilde yürütülmediğini söyledi.
Yerel haberler, koronavirüs salgınının daha az kişinin sandık başına gitmesini engellediğini öne sürerken, muhalefet rakamları seçim sürecinin rüşvet ve usulsüzlüklerle gölgelendiğini söylemişti. Buna ek olarak, bir Deutsche Welle haberine göre, ülkede komşu Mali'den isyancıların uyguladığı İslamcı şiddet, sandıkların en az beşte birinin açılmasını engelledi.
Kabore'nin başarısızlıkları bu İslamcı şiddetten kaynaklanıyor ve ülkedeki terör, bu yılki seçimler sırasında tehlikede olan konuların başında geliyordu.
Burundi: Bu yıl Mayıs ayında yapılan Burundi genel seçimlerinde, iktidardaki Ulusal Demokrasiyi Savunma Konseyi - Demokrasiyi Savunma Güçleri partisinden Évariste Ndayishimiye oyların yaklaşık %71'ini alarak cumhurbaşkanlığını kazandı. Seçimlerden önce BBC, anketlere katılımın şiddetle ve eleştirmenler ve adayların sürecin özgür ve adil olmayacağı yönündeki suçlamalarıyla gölgelendiğini bildirmişti.
İnsan Hakları İzleme Örgütü Orta Afrika direktörü Lewis Mudge'a göre, seçimler bağımsız uluslararası gözlemcilerin olmadığı oldukça baskıcı bir ortamda gerçekleşti. Uluslararası örgüt, sürecin, adaylar da dahil olmak üzere muhalefet üyelerinin tutuklanmasına ve ifade özgürlüğüne yönelik baskılara tanık olduğunu bildirmişti. Seçimlerin koronavirüs pandemisi sırasında yapılması kararı, kısmen ülkenin katı kısıtlamalar getirmekten bilinçli olarak kaçınması ve seçimler öncesinde kitlesel siyasi mitingler düzenlenmeye devam etmesi nedeniyle ülkede eleştirilere maruz kaldı.
Kamerun: Orta Afrika'daki Kamerun'un Güney Kamerun bölgesinde uzun süredir devam eden Anglofon krizi, ülkedeki parlamento seçim sürecine hakim oldu. Ayrılıkçılar, ülkenin Kuzeybatı ve Güneybatı Anglofon bölgelerinde Kamerun hükümetiyle savaşıyor ve 2020 seçimleri, birçoğu süreci boykot çağrısı yaparak çatışmayı yalnızca yoğunlaştırdı.
2018 yazında, Ekim ayında yapılması planlanan yerel ve yasama seçimleri bir yıl ertelendi ve Kamerun hükümeti cumhurbaşkanlığı, yasama ve belediye seçimlerini aynı anda yapmanın zor olacağını iddia etti. Ancak Temmuz 2019'da hükümet, muhalefet ve eleştirmenlerin faul ağlaması ve birçok Ambazon'un seçimleri boykot etmesiyle, karar için herhangi bir neden göstermeden bu seçimleri tekrar Şubat 2020'ye itti.
Şubat 2020'de yapılan parlamento seçimleri, hükümetin ayrılıkçılarla savaşmak için yüzlerce asker göndermesi ve bunun sonucunda ülkenin politikacılarından birkaçını kaçırmasıyla her iki tarafta da şiddetle sonuçlandı. Seçimler, iktidardaki Kamerun Halkın Demokratik Hareketi partisinin parlamentodaki çoğunluğunu korumasıyla sona erdi.
Orta Afrika Cumhuriyeti (CAR): Bu hafta CAR, hükümet ile isyancı güçler arasındaki çatışma nedeniyle şiddetle gölgelenen cumhurbaşkanlığı seçimlerinde oy kullandı. Başkan Faustin-Archange Touadéra, görevde ikinci bir dönem aramıştı ve selefi François Bozizé'yi isyancı gruplarla gizli anlaşma içinde bir darbe kışkırtmakla suçlamıştı. 27 Aralık'taki seçimlerden günler önce, üç BM barış gücü askeri kimliği henüz belirlenemeyen saldırganlar tarafından öldürüldü. Muhalefet, hükümet tarafından reddedilen seçimlerin ertelenmesi çağrısında bulunurken, isyancı gruplar insanları oy kullanmamaya çağırdı.

Binlerce vatandaşa seçmen kartı verilmediği için seçimlerin meşruiyetine ilişkin sorular da vardı. BBC, ülkedeki BM misyonunun, şiddet olaylarına ve bazı sandık merkezlerinin kapatılmasına rağmen ülkenin bazı bölgelerinde büyük bir katılım olduğunu söylediğini bildirdi. Seçimler öncesinde Rusya, Başkan Touadéra'nın hükümetinin Moskova'dan askeri yardım istediğini ve ardından CAR'a 300 askeri eğitmen istediğini söylemişti. Ancak Rusya, seçimler sırasında meydana gelen şiddet olaylarına karışmaması konusunda ısrar etti.
Çad: Başkan Idriss Deby Itno, fon eksikliğini ve cihatçı grup Boko Haram'ın sürekli tehditlerini ve istikrarsızlığını öne sürerek Çad Cumhuriyeti'nde 2015'ten bu yana yasama seçimleri beş kez ertelendi. Başlangıçta bu yıl Ağustos ayında yapılması planlanan ülkenin Bağımsız Ulusal Seçim Komisyonu (Céni) Haziran ayında, yasama seçimlerinin bu kez koronavirüs pandemisi ve yol koşullarını kötüleştirecek yağışlı mevsim nedeniyle bir kez daha erteleneceğini duyurdu. ülkede ve sırayla seçmenlerin kayıt olma yeteneğini etkileyecektir.
ŞİMDİ KATIL :Ekspres Açıklamalı Telegram KanalıÜlkenin seçim komisyonu bunun yerine seçimlerin cumhurbaşkanlığı seçimleriyle aynı zamanda Nisan 2021'de yapılmasını tavsiye etmişti. Ancak gözlemciler, cumhurbaşkanı liderliğine itiraz edilmesini istemediği için bu seçimlerin gelecek yıl da yapılmasının olası olmadığını söylediler. Deby, 1990'da zorla iktidara geldi ve altıncı dönem için aday olup olmayacağını henüz açıkça açıklamadı.
Komorlar: Hint Okyanusu'ndaki Komor ada ülkesi, 1974'te bağımsızlığını kazanmasından bu yana şiddetli bir siyasi tarihe tanık oldu. Dördü başarıyla uygulanan 20 darbe girişimi oldu. Komorlar Devlet Başkanı Azali Assoumani ilk iktidara geldiğinde 1999'dan 2006'ya kadar ülkeyi yöneten bir darbe yapmıştı. 2016'da yeniden iktidara geldiğinde seçim süreci usulsüzlükler ve şiddetle gölgelendi. Ocak 2020'de, ülkenin muhalefet partileri tarafından boykot edilen parlamento seçimlerinden bir kez daha zaferle çıktı. Bu muhalefet partileri seçimlerin demokratik olmadığını ve şeffaf olmadığını söylemişlerdi. Muhalefet partileri, ülke vatandaşlarının sandık merkezlerini terk ederek Azali'nin diktatörlük rejimini reddettiğini söyleyerek, seçmen katılımının seçim komisyonu tarafından sunulan yüzde 61,5 rakamından önemli ölçüde düşük olduğunu iddia etmişti.
Etiyopya: Ülkenin yasama organı olan Etiyopya Federal Parlamenterler Meclisi'nin alt meclisi olan Halk Temsilciler Meclisi'ne yetkilileri seçmek için yapılan genel seçimlerin başlangıçta Etiyopya'da Ağustos 2020'de yapılması planlanıyordu. Alt meclis seçim sürecini ertelemeyi değerlendirecek. Mayıs ayında meclis, ülke seçimlerini 2021'de belirsiz bir tarihe ertelemek için oy kullandı. Ancak Aralık ayında Etiyopya Ulusal Seçim Kurulu, seçimin 5 Haziran 2021'de yapılacağını duyurdu.
Etiyopya şu anda, Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) liderliğindeki güçlü Tigray Bölgesel Hükümeti ile Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed'i destekleyen güçler arasında Kasım 2020'de başlayan bir iç savaşın ortasında. İç savaş, iletişim hatlarının ve ulaşımın askıya alınmasına, şiddete ve sivillerin yerinden edilmesine yol açtı. Ülkenin binlerce vatandaşı, özellikle kuzeyden, evlerini terk etmek ve Sudan gibi komşu ülkelere sığınmak zorunda kaldı. Çatışmanın Afrika Boynuzu'nu geniş çapta ve bölgedeki ABD, Çin ve Rusya gibi büyük güçlerin askeri ve ekonomik çıkarlarını etkileme potansiyeli var.
Gabon: Gabon'un Nisan 2020'de Gabon'un Lékoni-Lékori bölümünde parlamento seçimleri yapması planlanıyordu. Ancak koronavirüs pandemisi nedeniyle ertelendi.
Gana: Aralık ayı ortasında, Gana'nın görevdeki Cumhurbaşkanı Nana Akufo-Addo, cumhurbaşkanı olarak ikinci bir dönem kazandı. Akufo-Addo, 2016 yılında ülkeyi yolsuzluktan kurtarma sözü vererek ezici bir zaferle iktidara gelmişti. Ancak o zamandan beri, eleştirmenler onu siyasi müdahale ve Gana'nın 216 bölgesinin her birine hastane kurma konusundaki büyük kampanya vaatlerinden birini yerine getirmemekle suçladı. Ancak son döneminde Akufo-Addo, lise eğitimi için harçları kaldırma sözünü de yerine getirmişti.
Nana Addo Dankwa Akufo-Addo, Gana Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Seçildi pic.twitter.com/qlGePJaEve
— Gana Seçim Komisyonu (@ECGhanaOfficial) 22 Aralık 2020
Zafer, koronavirüs pandemisinin ülke ekonomisini sert bir şekilde vurduğu ve doğu Gana'nın Volta bölgesinin ayrılıkçıların Batı Togoland'ın bağımsızlığını talep etmesiyle yenilenen ayrılıkçı ayaklanmalara tanık olduğu bir zamanda geldi.
Gine: Ekim 2020'de, Başkan Alpha Condé, Gine'deki şiddetli protestoların ortasında tartışmalı bir üçüncü dönemi kazandı. Seçim sonuçları açıklandıktan sonra, aralarında eski başbakan Cellou Dalein Diallo'nun da yer aldığı muhalif adaylar, yaygın dolandırıcılık iddiasıyla sonuçlara itiraz ettiler. Ardından gelen şiddet, Condé'nin kazandığını açıklamasından günler sonra en az 30 kişinin ölümüyle sonuçlandı.
Gine Anayasası bir cumhurbaşkanını sadece iki dönemle sınırlandırıyor. Ancak, bu yılın başlarında Mart ayında, başkanlık şartlarını sıfırlayan ve Condé'nin üçüncü bir dönem için aday olmasına izin veren tartışmalı bir anayasa referandumunda değişiklikler yapıldı. Condé'nin duyurulmasından sonraki aylarda ülke yaygın şiddete tanık oldu. Protestolar yıl boyunca devam etti ve ülkenin güvenlik güçlerinin protesto eden sivillere ağır bir şekilde baskı yapması da ölümlerle sonuçlandı.
Fildişi Sahili: Kasım ayında Fildişi Sahili Cumhurbaşkanı Alassane Ouattara, muhalefet tarafından boykot edilen bir seçimde tartışmalı bir üçüncü dönemi kazandı. Ancak kısa süre sonra Fildişi muhalefeti, yeni bir seçim düzenlemekten sorumlu olacak bir geçiş hükümeti kurduğunu açıkladı. Siyasi çatışmalar ve ardından gelen şiddet olayları, sonuçların açıklanmasından önce ve sonra bile rapor edildi.
Bir BBC raporuna göre, muhalefet rakamları Ouattara'nın üçüncü bir dönem için aday olmasının kural ihlali olduğu için yasa dışı olduğunu söyledi. Bu, Ouattara'nın ilk döneminin etkili bir şekilde sayılmadığı anlamına gelen 2016 yılında başlatılan bir anayasa değişikliğine atıfta bulunan cumhurbaşkanının destekçileri tarafından tartışılıyor.
Bağımsız gözlemciler ve savunuculuk grupları, seçimlerin yıldırma, şiddet ve yanlış seçim uygulamalarıyla gölgelendiğini ve çok sayıda seçmenin sandık merkezlerinin kapalı olması nedeniyle oy kullanamadığını söylemişti. BBC, muhalefetin kalelerindeki oy verme merkezlerinin de arandığını ve mülklerin yakıldığını bildirdi. Ouattara'nın Temmuz ayında yeniden aday olacağını açıklamasından bu yana, 3.000'den fazla insan öldürüldü.
Mali: 2018'den 2019'a, Mart 2020'ye ertelendikten sonra, Mali'de parlamento seçimleri yapıldı ve birkaç hafta sonra Nisan ayında ikinci bir tur düzenlendi. Amerika'nın Sesi tarafından hazırlanan bir rapora göre, bunlar Mali'nin 147 sandalyeli parlamentosunu 2013'ten bu yana dolduran ilk seçimler. Seçimler, ülkenin kuzeyinde ve merkezinde meydana gelen şiddet olayları nedeniyle gölgelendi. Mart ayında, muhalefet lideri Soumaila Cissé seçimlerden üç gün önce kaçırılmıştı. Ardından, El Kaide bağlantılı bir militan grup yol kenarına bombalamalar yaptı ve askerlerin yanı sıra sivillere de saldırdı.
Karayla çevrili ülke on yıldan fazla bir süredir çatışmalara batmış durumda ve cihatçı teröre ek olarak etnik gruplar arası şiddete de tanık oluyor. Eylül 2013'ten Ağustos 2020'ye kadar Mali Devlet Başkanı olarak görev yapan Başkan İbrahim Boubacar Keita, Mali Silahlı Kuvvetleri'ne bağlı gruplar tarafından bir darbeyle esir alındıktan sonra istifa etmek zorunda kaldı.
Namibya: Yeni yerel ve bölgesel konseyleri seçmek için Kasım 2020'de Namibya'da yerel ve bölgesel seçimler yapıldı. En son 2015'te yapıldılar.
Nijer: Nijer'in Sahel eyaleti, şiddetli cihatçı ayaklanmaların ortasında 27 Aralık'ta tarihi bir seçim için sandık başına gitti. Bu seçimler dönüm noktası çünkü Nijer'in 60 yıl önce Fransa'dan bağımsızlığını kazanmasından bu yana ilk barışçıl iktidar geçişine yol açabilir. Sonuçlar birkaç gün içinde olabilir, ancak anayasa mahkemesinin bunları onaylaması daha uzun sürecek. Kazanan, oyların yüzde 50'sini almak zorunda kalacak, aksi takdirde süreç, en iyi iki adayı içeren Şubat 2021'de ikinci turda yapılacak.
. @antonioguterres Hükümete ve Nijer halkına, önemli güvenlik ve insani zorluklara rağmen seçimlerin zamanında yapılmasını sağlama çabalarından dolayı takdir eder. #COVID-19 pandemi: https://t.co/mqUnAVPZIR
- BM Sözcüsü (@UN_Spokesperson) 26 Aralık 2020
Son birkaç yıldır Nijer, silahlı grupların yanı sıra Boko Haram gibi cihatçı grupların tehditleriyle karşı karşıya. Bu yılın Aralık ayında, sorumluluğunu Boko Haram'ın üstlendiği bir saldırıda 27 kişi hayatını kaybetmişti. Bu seçimler sırasında güvenlik acil bir endişe kaynağı olsa da, yerel basında çıkan haberlere göre, şiddet ve diğer tehditlere ilişkin korkulara rağmen, seçimler sırasında olayların nispeten az olduğu öne sürüldü.
Tanzanya: Tanzanya'da Ekim 2020'de Cumhurbaşkanı ve Ulusal Meclis'i seçmek için genel seçimler yapıldı ve görevdeki John Magufuli ezici bir zaferle yeniden seçildi. BBC'nin haberine göre muhalefet liderleri, devlet mekanizmasının iktidara tutunmak için kullanıldığını iddia ederek seçimleri hileli olarak nitelendirmişti. Bazı muhalefet liderleri de sandıkların oynandığını iddia etti, ancak rapora göre bu iddialar Ulusal Seçim Komisyonu başkanı tarafından yanlış olarak reddedildi.
Seçimler öncesinde, İnsan Hakları İzleme Örgütü polisin keyfi olarak çok sayıda muhalefet partisi liderini ve destekçisini tutukladığını ve gözaltına aldığını ve yetkililerin televizyon ve radyo istasyonlarını askıya aldığını, cep telefonu iletişimini sansürlediğini ve sosyal medyayı engellediğini bildirmişti. Bir Al Jazeera raporuna göre, muhalefet liderlerinin tutuklandığı ve saldırıya uğradığı ve seçimlerden önce miting yasağı da getirildiği bildirildi.
İnsan Hakları İzleme Örgütü, Ekim'deki seçimlerin arifesinde, polisin en az üç kişinin öldürüldüğü yarı özerk adalar Zanzibar'daki kalabalığa gerçek mermi attığını da bildirmişti.
Somali: Somali'de Aralık 2020'de yapılması planlanan cumhurbaşkanlığı seçimleri, çeşitli faktörler nedeniyle Şubat 2021'e ertelendi. Koronavirüs salgını önemli bir neden olsa da, diğerleri arasında çöl çekirgeleri ve Doğu Afrika'da köktendinci bir cihatçı grup olan Eş-Şebab isyancılarının uyguladığı şiddet nedeniyle meydana gelen yaygın kıtlık var.
Etiyopya'daki istikrarsızlığın Somali'ye sızabileceğine ve seçim sürecini ve ülkenin istikrarını da etkileyebileceğine dair endişeler var. Federal hükümet, eyaletler ve kabile klanları arasındaki iç anlaşmazlıklar da huzursuzlukla sonuçlanabilir. Bir Brookings analizine göre, Trump yönetiminin ABD özel harekat kuvvetlerinin çoğunluğunu Ocak 2021'e kadar, seçimlerden hemen önce ülkeden çekme kararı, güvenliğin zayıflamasına neden olabilir ve bu da Eş Şebab isyancılarına daha fazla ivme kazandırabilir.
Somaliland: Uluslararası alanda tanınmasa da Somaliland, 1991 yılında Somali'den ayrılan ve işleyen bir siyasi sisteme, kendi devlet kurumlarına, bağımsız bir polis gücüne ve kendi para birimine sahip bir bölgedir. Son parlamento anketleri 2005 yılında yapıldı ve o zamandan beri birkaç kez yeniden planlandı. Daha sonra anketlerin 2019'da yapılmasına karar verildi, ancak 2020'nin sonuna ertelendi. Ancak şimdi bu tarih Mayıs 2021'e revize edildi.
Seyşeller: Seyşeller genel seçimleri, dönüm noktası niteliğinde bir olay olan Ekim 2020'de yapıldı. Seyşeller'de 1977'den bu yana ilk kez muhalefet, seçimleri Anglikan rahibi Wavel Ramkalawan'ın kazanmasıyla iktidara geldi. Analistler, eski cumhurbaşkanı Danny Faure'nin ait olduğu siyasi partinin, Birleşik Seyşeller Partisi'nin, siyasi partinin geçmişte siyasi cinayetler, işkence ve yolsuzluklara karışması nedeniyle bu seçimleri kazanamadığına inanıyor.
Gitmek: Şubat 2020'de Batı Afrika ülkesi Togo'da cumhurbaşkanlığı seçimleri yapıldı ve iktidardaki Cumhuriyet için Birlik partisinin Görevdeki başkanı Faure Gnassingbé oyların %71'ini alarak dördüncü kez göreve seçildi. Ancak süreç, muhalefet lideri Agbéyomé Kodjo'nun suçlamalarının ardından seçim sahtekarlığı iddialarıyla gölgelendi.
Bir BBC raporuna göre, eski başbakan ve ulusal meclis başkanı Kodjo, hükümet yetkililerini bu seçimlerde sahte oy kullanma merkezleri kurmak, oy pusulalarını tahrif etmek ve insanları Gnassingbé'ye birden fazla oy vermekle suçladı. Şubat ayındaki seçimler öncesinde, uluslararası gözlemciler Togo hükümetine başkent Lomé'de ve ülkenin diğer bölgelerinde internet hizmetlerini kapatması çağrısında bulunmuştu.
Arkadaşlarınla Paylaş: